Ігар Кулікоў

Краскай сярод быльля, велета велеагнём
іскры сыпаць уверы – зьнічы ў пракаветных дубровах.
З выселкаў гарадоў дзяць па цагліне свадом,
якому ня будзе месца, якога ня знойдзе вораг.
Вечна на раздарожжы, але заўжды напрасьцяк
паварочваць і меншаць, выбіраючы стор у жмені.
Гоячы рваныя раны, згуснуць крывёю няўзнак,
скаціцца ў неба сьлязой нашчадка ў астатнім калене.
Праз адчай неабходных гор рэяць сваю раку,
бераг раю нястомнай валвой вымываючы з бруду.
Выразаць на касьцях зямлі, сьцёршы сябе ў муку:
«Былі», – усякаму, што ў ачмуры сьцьвярджае: «Буду».
З скварнага поўдня на поўнач, з поўначы ў поўнаноч,
у беспамочча холаду за сьлядамі чорнай каровы
воля да руху вядзе нас празь невымоўны дождж
зноем сваемным таемнай свамовы.

Рэчы. Гэта навалач перасьледуе нас ад самых
народзін – і сушай, і морам. Пехам і конна. Людзі
вярзуць, што гэта нармальна, быццам усё законна –
малая дакука, як гніды ці вошы. А самі трымцяць
ціхачом: адкладваюць яйкі ды грошы, рыхтуючыся
да паховін.

Тымчасам рэчы ідуць па пятах, ня помнячы стомы. Іх
не бярэ маркота й макрота нашай хваробы – ім
прысягнулі на вернасьць усе вірусы ды мікробы. Мы
лезем на сьцену. Мы лезем у вочы сьмерці: вучымся
паміраць бяз комы, жлукцячы Об і Лену.

Ад нас застаюцца голыя каардынаты. Скура ды
рэбры выжранае плянэты. Чэрві нашага гневу
забіліся пад базальт, як клеркі у кабінэты. Зрабіўшы
запасы кіру, мы замятаем сьляды нарошчанымі
хвастамі і лепім з ваты чучала шчасьця дзеля блізіру.

Прафуканы Эклезіяст. Грэбаны шабаш прадметаў.
Клаака жыцьця памерам у вечнасьць. Ваніты нашых
пратэстаў нас жа саміх і нявечаць – на радасьць
нямым уцехам. Разьбітыя паралюшам прагі, кідаем
бамжом іржу манэтаў і кормім сініцы пратухлым
рэхам.

Ды дзесьці на сьметніцы душ па-пад заваламі гора
мы іншай – увішнай – прышласьцю тлеем. Яна па
зямлі ня сьцелецца, яна ўгору дыміцца другім
Майсеем – па адзінаццаты запавет. І можа, пакуль
нам рэчы не перагрызьлі горла, з нас выпраменіцца
новы… звышновы
Аскет.

Народжаныя без народу, нязнаўцы свайго імя,
Насельнікі сьветлай будучыні, няўхваленай Богам.
Але выпадкова паўстанцы: ў стаялай асадзе відма
няўгледныя модлы праточным дарогам.
Успамяць дзядоў і наснага ўнутры:
няма нам спачыну і высах язык ад зною.
Пагоняю гнаныя ў сьцюжу, дзе не рыпяць бары –
мы ўпоімся іхняй песьняй і словы ўцешацца ёю.
Як зьмірсьці, што зораць зьнічку, так мова аб цішыні,
гудзьбою напятых зьвязак нам нівеч у пабрацімы,
і зь негі засьнежанай роўнядзі к выснажлівай вышыні
наш наглы* падойм у абдымкі Радзімы.

У страху два вокі: адно зерыць ноч, другое – дзень.
У страху дзьве назе: адна крочыць поўнач, другая – поўдзень.
У страху дзьве руцэ: адна паказвае ўчорае, другая – заўтрае.
У страху два мыслы: адзін кажа не, другі – так.
Сяліба страху – дарога ў два канцы, на каторай нельга спыніцца.
Сяліба страху – на вотшыбе, якому няведамы серад.
Страх стрэ і расьсяроджвае, сумір з процьмаю зор:
мера якога – штоімгненнае паміраньне;
мова якога топіць моўкнасьць.

Змаганьнік страху вяртаецца з істрахам.

У жаху ж няма вачэй.
У жаху ж няма ног.
У жаху ж няма рук.
У жаху ж няма мыслу.
Сяліба жаху – кола.
Сяліба жаху – гэтта і ніня.
Жах зжымае і засяроджвае, сусьвет-аднасонца:
сьвітаньне ў самога сябе,
маўчаньне, у якое ўпадае веча іздоляў.

Пераможца жаху не вяртаецца.

Золкі вечар. Чалавек накладае агонь у бары.
Ані гуку нідзе. Толькі трэск ламанага вецьця.
Трыццаць год у дарозе ля падножжа гары.
Трыццаць колаў на дрэве трысьвецьця.
Перад ім ― немата і вір невядомых старон,
несупынная плынь несунятай прачыны.
Па-за ім ― голас рэчы павядае быцьця закон:
імем аднойчы суняты, забыўшы яго, загіне.
Заняпрошчаны, траціцца ў быльнягу прасьцень.
Заняпрамлены, грузьне прамень у хмары.
Волат нікне бязвольны, як у багне струмень.
Мрэ без зацеву цела, бытта знадабень у няздары...

Чалавек ладуе пасьцель. Агонь дагарае раней,
чымся ён пасьпявае заснуць. Але што за верад
холад свобаму, што завецца людзьмі імядзей ―
быстрэйшы за быт і стойны, як серад.

Азалелы, прачнесься адзін на сутоне,
згорнеш прысак згасаючых зор у далонь –
і зара запражэ навароджаных коней,
згіне ноч да пары пад рудым капытом.

З рота валіць туман і язык як ігліца,
слова мовіць – нібыта раку павярнуць.
Пойдзеш поплавам – сьлед у траве забруіцца,
нібы колас, нальлецца ды зьмелецца ў пуць.

Толькі крокаў ня чуць і ніяк не сагрэцца,
торыш троп да ўтрапеньня – углыб цішыні.
Кроў застыне, як зьвер: ці калоціцца сэрца? –
толькі вусьціш пускае у слых карані.

Хай жа вып’юць твой голас маўчаньня атрады,
хай мароз далячынь тне навылет стралой!
І, спустошаны дарам, у страдзе прасьвяды
ўчуеш: цела цяжэе сталёвай зарой:

гэта ў жылы хлынае крывавая мова,
гэта горла дзярэ яе памяці страх,
гэта боль нараджэньня забытага слова
разварочвае звамя ў зьнямелых грудзях.